اذان صبح بود که کوله پشتی ام را برداشتم و از خانه بیرون زدم، تا «سیب چال» را از جاده رفتم و بعد از روستا وارد مسیری شدم که تا کنون نرفته بودم. همیشه رفت راه هایی که جدید است برایم هیجان انگیز است. از جای چرخ هایی که به جا مانده بود، فهمیدم که این مسیر تراکتورها است که سر زمین می روند. کمی که بیشتر رفتم راه باریک شد، از مزارع فاصله گرفتم و آرام آرام ارتفاع بیشتر می شد. دیدن رشته کوه های البرز که از شرق تا غرب کشیده شده اند در این صبح دل انگیز بسیار لذت بخش بود.
اینجا مرز بین البرز خشک و البرز مرطوب است، این رشته کوه همچون سدی نمی گذارد رطوبتی که بسیار حیاتی است به سمت جنوب آید. ابرها باید بسیار ارتفاع گیرند تابتوانند از روی این کوه های بلند عبور کنند. یک ساعتی طول کشید تا به بالای یال اصلی رسیدم. مناظر بسیار زیبا و فرح بخش بود، وقتی در امتداد یال می ایستادم یک طرف سرسبز بود و طرف دیگر خشک و بایر، یک طرف سیراب و طرف دیگر تشنه. قرن هاست که این تفاوت در اینجا هست و هنوز کسی حکمت آن را نمی داند. در این بالا حتی می شد تفاوت را در آب و هوای نیز فهمید، از شمال نسیمی پر طراوت می وزید و از جنوب خشکی و حرارت بود که احساس می شد.
مسیر یال را در پیش گرفتم و به سمت غرب به راه افتادم. حرکت بر روی یال بسیار لذت بخش است. در ارتفاع، گستره ی وسیعی را می توانی نظاره گر باشی آن هم دو طبیعت متضاد، یکی زرد و صخره ای و خاکی و نسبتاً خشک و آن یکی سبز و مرطوب و شاداب. جنگلی که در سمت راستم بود مرا به سوی خود می خواند، می گفت: به این طرف بیا که اینجا همیشه سرسبز است و با طراوت، شادی در این سوی است و در آن سوی به جز سختی چیزی نخواهی یافت. البته من چند سالی است میهمان این طرف هستم و سختی آنها را با تمام وجود حس کرده ام، مقاومت جانانه این سمت برایم هم جذاب است و هم آموزنده.
اصرار جنگل در دعوتش آن چنان قوی بود که با اجازه سمت جنوب، تصمیم گرفتم به دیدارش بروم. پیش خودم حساب کردم، سه یا چهار ساعتی می روم و در جایی اتراق می کنم و بعد از صرف ناهار، همین مسیر را دوباره باز می گردم. انگار جنگل این حرف مرا شنید و چند قدمی که جلوتر رفتم راه باریکی که در آن بودم، دو شاخه شد و یکی به سمت جنگل سرازیر شد. راه مال رو در این کوهستان خودش راهنما و جهت یاب است، اگر یکی را در پیش بگیرم در نهایت به جایی خواه رسید، و یا همان را دوباره باز خواهم گشت. شیبش خوب بود و زیاد آزارم نداد، میهمان نوازی جنگل از همین ابتدا بسیار عالی بود.
واقعاً سرسبزی این سوی کوه را به هیچ عنوان نمی توان با آن سوی مقایسه کرد. درختان تناور در میان بوته های کاملاً سبز منظره ای بسیار زیبا خلق کرده بودند که چشمانم از دیدنشان سیر نمی شد. در آن طرف یا بهتر بگویم، طرف ما، حتماً می بایست نهر یا رودخانه ای باشد تا سرسبزی دیده شود و یا این که جویی توسط کشاورزان برای آبیاری باشد تا بتوان مزرعه ای دید که در مرزهای آن چند درخت ایستاده باشند. ولی اینجا هیچ خبری از رودخانه نبود و همه جا سرسبز بود.
می خواستم کمی از آنها گلایه کنم، من در آن طرف این کوه همه را در سختی و تعب و تلاشی دلاورانه برای آب می دیدم. خود ما هم در روستا همیشه مشکل آب داریم و در طول روز بیشتر از چند ساعت آب در لوله ها جاری نیست و باید در بیست لیتری ها ذخیره کنیم. کشاورزان بیشتر دیم می کارند و به امید ابرهایی هستند که هر از چندگاهی از این سد بزرگ عبور می کنند و به این سوی می آیند. بسیار شاهد تلاش ابرها برای گذر از روی کوه ها بوده ام که بیشتر آن ناموفق بوده است.
جنگل، نگفته حرفم را فهمید و گفت: به خدا من هم دوست دارم درختان آن طرف هم همچون ما بدون دغدغه باشند، آب همیشه در اطراف ریشه هایشان باشد و همواره سرسبز و شاداب باشند، ولی این کوه است که نمی گذارد و از زمانی که به یاد دارم این گونه بوده است. در جوابش گفتم: من هم چند سالی است که به اینجا آمده ام و این سوال همواره با من هست که چرا این کوه با این صلابتش این قدر خساست به خرج می دهد و نمی گذارد ابرها از رویش عبور کنند.
در خیال خود در حال گفتگو با جنگل بودم که ناگاه صدای خش خشی از پشت مرا به خود آورد. ابتدا آن را جدی نگرفتم و همچنان در دل جنگل به مسیرم ادامه می دادم، کوره راهی بود که مرا همراه خود به پایین و دل جنگل می برد. بار دوم که این صدا را شنیدم، ناخودآگاه ایستادم. به یاد صحبت های عمو نعمت افتادم، آن زمان که به تنهایی به دره «زو» رفته بودم، کلی مرا ملامت می کرد که چرا بی خبر رفته ام. حالا اگر اتفاقی بیفتد چطور می توانم کمک خبر کنم و یا اگر باز نگشتم چه کسی به دنبالم خواهد آمد؟ جواب عمو نعمت را چه باید بدهم؟ خودم را ناسزا می گفتم که چرا دوباره بی احتیاطی کرده ام و چیزی به کسی نگفته ام. خودم، خودم را دلداری می دادم که ساعت پنج صبح کسی بیدار نبود که بگویم!
صدای خش خش بیشتر و نزدیک تر می شد، باز هم مانند همیشه ترس به سراغم آمد. احتمال زیاد حیوانی وحشی است، گرگ یا خرس، این بار دیگر فرصتی برای فرار نخواهم داشت پس باید فکر دیگری می کردم. سریع کوله را زمین گذاشتم تا از داخل آن چاقویی را که به همراه داشتم بگیرم، بعد از آن اتفاق دره زو، مهدی یک چاقو کوچک که مانند سرنیزه بود برایم گرفته بود تا در مواقع اضطراری از آن استفاده کنم، کمی هم روش دفاع توسط چاقو را به من آموزش داده بود، ولی حالا هیچ از آن در یاد نداشتم.
البته من تا به حال اصلاً تجربه داشتن یا استفاده از چاقو را نداشته ام، خود مهدی می گفت: آن قدر که دست و پا چلفتی هستی، اگر چاقو هم داشته باشی در مواقع خطر نمی توانی از آن استفاده کنی. یک بار ادای مرا در مواجه با یک حیوان وحشی درآورد، مثلاً گرگی در راه قصد حمله به من را داشت و من می خواستم از خودم دفاع کنم، مهدی نقش مرا بازی می کرد. هر چه جیب های کاپشنم را می گشتم چاقو را پیدا نمی کردم و از آقای گرگ اجازه می خواستم تا بگذارد جیب های شلوارم را بگردم، آنجا هم نبود و ملتمسانه به آقای گرگ می گفتم: ببخشید اجازه دهید داخل کوله را نگاه کنم، حتماً آنجاست. نمی دانم چرا وقتی مهدی این نمایش را اجرا می کرد همه از خنده کف اتاق ولو بودند.
جرات نداشتم برگردم و پشتم را ببینم. هرچه درون کوله را می گشتم چاقو را نمی یافتم. خودم را نفرین می کردم که چرا این چاقو را در جایی دم دست نگذاشته ام، مهدی چقدر گفته بود که غلافش را در کمربندم ببندم ولی من اصلاً نمی توانستم این کار را بکنم، آبرویم در روستا می رفت. ای کاش بعد از خارج شدن از روستا این کار را می کردم، آنجا که دیگر کسی نبود.
هنوز داشتم می گشتم که احساس کردم دقیقاً پشت سرم هستند، دست و پایم شل شد، چاقو هم پیدا نشد که نشد. لرزش اندامم دیگر قابل کنترل نبود. از صداهایی که می شنیدم دانستم که از یکی خیلی بیشتر اند، انگار گله ای به من حمله آورده اند و همین چنان ترسی بر من وارد آورد که غالب تهی کردم. صدا هایشان نزدیک و نزدیک تر می شد، تصمیم به فرار گرفتم ولی پاهایم همراهی نکردند و همانجا ماندم، نفسم به شماره افتاده بود و با خودم عهد بستم اگر این بار زنده ماندم دیگر اصلاً و ابداً تنها به گشت و گذار نروم.
چاره ای نداشتم، می بایست قبل از هر اتفاقی حداقل می دیدم که چه بلایی سرم خواهد آمد، به همین خاطر به هر زحمتی بود برگشتم. سه تا بودند و در چند متری من کاملاً گارد حمله گرفته بودند، دندانهایشان را با صدای غرشی هولناک نشانم می دادند. چشمانم تار شده بود، بدنم خالی کرده بود، مانند چوب خشکم زده بود، انگار بختک به رویم افتاده بود. به سختی نفس می کشیدم و قادر به هیچ حرکتی نبودم. این بار کارم تمام است و هیچ امیدی هم به نجات نیست.
بی تحرک فقط نگاهشان می کردم، گرگ هایی بودند تا بن دندان مسلح در مقابل منی که هیچ سلاحی نداشتم و بهتر بگویم دارم و نیافتم. حتی اگر چاقور ا می یافتم هم کاری از دستم بر نمی آمد. نمی دانم چه مدت در این حال ماندم، دیگر توان ایستادن نداشتم. خواستم بنشینم که جلوتر آمدند و این یعنی حق نداری حرکت کنی. کاملاً درمانده شده بودم، دیگر توانم تمام شده بود و منتظر یورش سه گانه آنها بودم، در این انتظار مخوف به سر می بردم که صدای سوتی را شنیدم، سوت دوم بود که نفهمیدم این سه تا کجا غیبشان زد.
به روی زمین افتادم. دست و پاهایم کرخت شده بودند و حتی نمی توانستم بنشینم. این سوت ها چه بودند که مرا نجات دادند؟ امداد غیبی بودند؟ شاید این سوت ها لحظه رخت بربستن من از این دنیا بودند، چون بعد از آن بلافاصله آن سه تا ناپدید شدند. پس خدا را شکر این سفر ما بدون درد بود، همیشه از درد زیاد می ترسیدم و آرزو داشتم که اگر قرار است روزی بروم بدون درد این انتقال صورت گیرد.
در این اوضاع نامفهوم بودم که سایه ای به رویم افتاد، چقدر زود مسئولین محاسبات به سراغم آمدند؟ هنوز چند لحظه از ورودم به این دنیا نمی گذرد، چقدر اینجا اتفاقات سریع رخ می دهد. حتی فرصتی هم برای مرور نمی گذارند، من در کلاس هر وقت می خواستم امتحان بگیرم، یک هفته جلوتر اعلام می کردم، اینجا هنوز اتفاقی نیفتاده از آدم امتحان می گیرند. تا خواستم بجنبم تا ببینم این آقای مسئول پرسیدن سوالات سخت کجاست، که صدایی با خنده گفت: آقا اجازه، خیلی ترسیدی؟!!
سقوطی جانانه از عرش بر فرش کردم، چشمانم را چندین بار باز و بسته کردم تا مطمئن شوم این صدا و چهره خود حمید است. با کمکش از حالت خوابیده به نشسته درآمدم و مدتی گذشت تا همه چیز در ذهنم سرجای خودش قرار بگیرد. سفره نان و پنیرش را پهن کرد و کمی در اطراف پرسه زد و با یک دسته «الزو» که نوعی تره کوهی است، آمد. چای را به راه کرد و یک لقمه پنیر و سبزی به من داد.
همان یک لقمه حال و جانی به من داد، ولی دوباره سروکله آن سه تا پیدا شد. این بار دیگر نترسیدم و آن ها هم دیگر گارد حمله نداشتند و کمی مهربانتر به نظر می رسیدند، با فاصله در اطراف ما ایستادند و حواسشان به همه جا بود. برای هر کدام تکه نانی انداختم و آنها هم با فراغ بال شروع کردند به خوردن. حمید گفت: این سه تا اگر نباشند من در این کوه و دشت با این همه گوسفند هیچ کاری نمی توانم بکنم. سگ، عصای دست چوپان است. گفتم: بله درست می گویی ولی همین سه تا نزدیک بود مرا قبض روح کنند. خندید و گفت: آقا اجازه فرق سگ و گرگ را نفهمیدی؟! گفتم: آن قدر ترسیده بودم که چشمانم خوب نمی دید. ضمناً سگهایت چنان قوی هیکل هستند که از گرگ چیزی کم ندارند.
گفت: بیاد هم همین طور باشد، وگرنه در نبردهای تن به تن کم می آورند. دوباره خواستم به آنها تکه نانی بدهم که حمید این بار نگذاشت و گفت: اینها نباید زیاد اهلی شوند و فقط باید از دست من چیزی بخورند. این ها وظیفه شان این است که گله را در برابر غریبه ها حفاظت کنند، این غریبه هم می تواند حیوان باشد و هم انسان، سگ ها حافظه بویایی بسیار خوبی دارند و همه چیز را از روی بویش به خاطر می سپارند.
حمید از دانش آموزان سالهای قبل من بود که دیگر در دبیرستان ادامه تحصیل نداده بود و حالا برای خودش چوپان قابلی شده بود. چند کلامی هم صحبت شدیم و توانستم اندکی به درون دنیای زیبایش که با طبیعت عجین بود، وارد شوم. این نوجوان شانزده یا هفده ساله در دل این طبیعت به چنان آرامشی رسیده بود که ما ها با کلی امکانات باید سالها بدویم تا به لحظه ای از آن برسیم. او خودش جزئی از طبیعت شده بود.
بعد از خداحافظی بسیار گرم با حمید، در مسیر بازگشت یکی از آن سه تا، تا مسافتی نسبتاً طولانی مرا مشایعت می کرد، با فاصله ای استاندارد و کاملاً اصولی پشت مرا پوشش می داد. نه به چند دقیقه قبل که می خواست مرا بدرد، نه به حالا که بادیگارد من شده بود. البته بیشتر مراقب گله بود تا من، این یکی آمده بود تا از من مطمئن شود که دیگر خطری ندارم. این ها چقدر کارشان را بلدند و تعهد دارند، در هر صورت تعهد بالای این سه تا امروز مرا تا حد مرگ ترساند.
در جاده مابین سیب چال به وامنان، به یاد قولی افتادم که به خودم دادم، دیگر تنها به دل طبیعت نخواهم رفت. چه قول سختی است، تنها در دل کوه و دشت و جنگل قدم برداشتن حال هوای دیگری دارد، وقتی با کسی هستی کمتر حواست به طبیعت جلب می شود و بیشتر صحبت می کنی. در تنهایی است که این دوستان خودشان را به من نشان می دهند و اگر کس دیگری باشند نقاب جماد بر خود می گیرند. پس از این به بعد باز هم تنها می روم ولی حتماً به کسی خواهم گفت کجا خواهم رفت، عمو نعمت بهترین گزینه است.
